نحوه گودبرداری ساختمان

گودبرداری یکی از اولين و مهمترین و حتی حساس ترین کارهای احداث یک ساختمان یا سازه بوده که عدم توجه و دقت کافی در آن ميتواند فاجعه بار باشد.

اول باید بر اساس طرح و نقشه کار ٬عمق (ضخامت) شالوده را برداشت و بعد طبق نقشه اختلاف ارتفاع بين روی صفحه ستون و تراز طبقه همکف را محاسبه کرد. البته به این اختلاف " ارتفاع کف سازی" گفته ميشود که معمولا حدود 30 الی 40 سانتيمتر است و یکی از کاربردهای کف سازی برای انتقال لوله فاضلاب اصلی با شيب از این ناحيه است.

عمق گودبرداری لازم = ضخامت شالوده +10 سانتيمتر (بتن مگر) +ضخامت کف سازی+ عمق طبقات زیر زمين (برمبنای سانتيمتر)

البته پس از کندن و گودبرداری محل با بيل مکانيکی و امثالهم ميبایست کف را آزمایش فشار و تراکم اوليه نمود و آن هم بدین صورت که یک کارگر باید با بيل دستی نتواند براحتی زمين را بکند و چنانچه وضعيت خاک و زمين مناسب نباشد ميبایست عمق بيشتری گود کرده و سپس بلوکاژ نمود تا به عمق مورد نظر دست یافت.

[caption id="attachment_3066" align="aligncenter" width="400"] گودبرداری[/caption]

قابل ذکرست در آزمایش مکانيک خاک گزارش وضعيت لایه های زیرین آمده وليذاجرای این تست بدون هزینه توصيه ميشود.

پس از پياده کردن نقشه و کنترل آن در محلهای لازم اقدام به گود برداری مينمایند . گود برداری علاوه بر فونداسيون برای آن قسمت از ساختمان انجام ميشود که در طبقات پایين تر از کف طبيعی زمين ساخته می شوند همانند موتور خانه ها , انبارها , پارکينگ ها و غيره و در موقع گودبرداری چنانچه محل گود برداری بزرگ نباشد از وسایل معمولی مانند بيل و کلنگ و چرخ دستی استفاده ميشود .

برای این کار تا عمق معينی که پرتاب خاک با بيل به بيرون امکان پذیر است ( معمولا تا عمق 2 متری ) عمل گود برداری را انجام ميدهند و برای ادامه کار پله ای ایجاد نموده و سپس خاک حاصله را از عمق پایين تر از پله را روی پله ایجاد شده ریخته و سپس از روی پله دوباره به خارج منتقل ميکنند .برای گودبرداری های بزرگتر استفاده از بيل و کلنگ مقرون به صرفه نبوده و بهتر است از وسایل مکانيکی نظير لودر استفاده شود در اینگونه موارد برای خارج کردن خاک از محل گود برداری و حمل آن به خارج از کارگاه از سطح شيبدار استفاده می کنند به این صورت که در ضمن گودبرداری سطح شيب داری در کنار گود برای عبور کاميون و غيره ایجاد می شود که بعد از اتمام کار این قسمت توسط کارگر برداشته ميشود.

حال ممکن است این سوال پيش آید که گودبرداری را تا چه عمقی ادامه دهيم ؟ پاسخ این سوال به این صورت است که ظاهرا حداکثر عمق مورد نياز برای گود برداری تا روی پی می باشد بعلاوه چند سانتيمتر بيشتر برای فرش کف و عبور لوله ها ( در حدود 20 سانتيمتر که 6 سانتيمتر برای فرش کف و 14 سانتيمتر برای عبور لوله ها می باشد ) در این صورت لازم است محل پی های نقطه ای یا پی های نواری و شناژ ها را با دست خاک برداری نمود .

ولی بهتر است که گود برداری را تا زیر سطح پی ها ادامه داد زیرا در این صورت برای قالب بندی پی ها آزادی عمل بيشتری داریم . در نتيجه پی های ما تميزتر و درست تر خواهد بود و همچنين می توانيم خاک حاصل از چاه کنی و همچنين نخاله های ساختمانی را در فضای ایجاد شده بين پی ها بریزیم که این مطلب از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه می باشد زیرا که معمولا در موقع گودبرداری کار با ماشين صورت ميگيرد که برای خارج نمودن نخاله ها و خاک حاصل از چاه فاضلاب از محيط کارگاه لازم است که از وسایل دستی استفاده نمایيم که این امر مستلزم هزینه بيشتری نسبت به کار با ماشين ميباشد .

[caption id="attachment_3067" align="aligncenter" width="400"] گودبرداری[/caption]

البته در مورد پی های نواری این کار عملی نيست زیرا معمولا پی سازی در پی های نواری با شفته آهک ميباشد که بدون قالب بندی بوده و شفته در محل پی های حفره شده ریخته ميشود در این صورت ناچار هستيم در ساختمان های که با پی نواری ساخته ميشود اگر به گودبرداری نياز داشتيم گود برداری را تا روی پی ادامه دهيم.

برای جلوگيری از ریزش دیواره های محل گودبرداری به داخل گود , معمولا دیواره های اطراف باید دارای شيب ملایم باشند . یعنی با خط قائم زاویه ای بسازند . اندازه این زاویه بستگی به نوع خاک محل گود برداری دارد .

هر اندازه خاک محل سست تر و ریزشی تر باشد این زاویه بزرگتر ميشود . البته ذکر این نکته لازم است که چون فاصله بين دیوار محل گودبرداری و دیوار ساختمان ميبایستی با مصالح ساختمانی از قبيل شفته و بتن مگر یا غيره پر شود که این خود مستلزم هزینه می باشد . پس نتيجه ميگيریم که هر چقدر این زاویه کوچکتر باشد از لحاظ اقتصادی هزینه کمتری متحمل ميشویم.

چون ایجاد شيب مورد لزوم موجب کار اضافی برای حمل بيشتر به خارج و نتقال مجدد آن بعد از ساختن دیوار مورد لزوم به پشت دیوار است لذا برای جلوگيری از پرداخت هزینه بيشتر و عدم انجام کار اضافی در موقع گود برداری در زمينهای سست بعضی وقتها در صورت امکان اقدام به ایجاد دیوارهای مانع مينمایند که این نوع دیوارها دارای انواع مختلفی می باشد .

نکات مهم در خصوص اجرا و نظارت فنی گودبرداری :

الف -­ بازدید از محل اجرای عمليات ساختمانی و کسب اطلاعات ضروری تاسيسات زیر زمينی موجود .

ب­ - بررسی نقشه ها و انطباق آنها با کار.

ج -­ کنترل ابعاد و اندازه ها.

د - کنترل چاهای فاضلاب موجود.

ه­ - کنترل دسترسيهای موقت.

و -  کنترل سازه نگهبان.

ز -­ کنترل ایمنی و نصب علائم مربوطه.

نوشته شده توسط مهدی محمدی